MENNO’S BIOGRAFIE: EEN ROLLERCOASTER VAN EMOTIES

Een dag nadat Menno Buch aan ons, het team van Buch in de bajes, had verteld dat hij nog maar een paar maanden te leven had, zat ik opnieuw bij hem en vroeg hij: ‘Wil jij een boek over mijn leven schrijven, samen met Nicole?’ Dat was een heftig moment: dat iemand je in zijn laatste fase vraagt om zijn leven op te schrijven, en dat zijn vrouw vraagt om dat samen met haar te doen. Ineens was ik onderdeel van een zeer intiem proces van twee mensen die elkaar los moesten laten…

Het idee van een boek was niet nieuw. Een jaar eerder dachten we er al over om op te schrijven wat zich allemaal achter de schermen van Buch in de bajes afspeelde. Want dat was nogal wat. Maar we hadden het te druk met het programma zelf; het plan verdween in de ijskast.
Nu haalde Menno het er weer uit, maar dan als onderdeel van een groter verhaal: zijn leven. En zoals altijd ging dat op zijn Menno’s: meteen volle actie! We waren eerder al in contact gekomen met Uitgeverij Nieuw-Amsterdam, dat voelde goed, dus maakten we een nieuwe afspraak en in no time was de deal rond en stonden we met z’n drieën samen met de uitgever en de ons toegewezen redacteur met champagne te proosten op de contracttekening. Menno regisseerde het allemaal, over zijn graf heen bij wijze van spreken.
Hij liet foto’s maken voor op de cover, die hij zelf ontwierp. Titel: Buch. Kort maar krachtig. ‘Is ook leuk voor de Duitse markt,’ grapten we, ‘dat er een boek in de winkel ligt dat Boek heet.’ Ook planden we een aantal middagen waarin hij zijn levensverhaal nog eens uitgebreid uit de doeken deed. Dat levensverhaal is tamelijk bizar. Niet voor niets is de ondertitel: ‘Hoeveel levens kun je leven?’ Op de vele avonden die we tijdens het maken van Buch in de bajes met het team in hotels doorbrachten had Menno al een aantal fraaie anekdotes verteld, maar het complete verhaal geeft pas echt goed weer wat hij allemaal heeft gedaan, beleefd, betekend, losgemaakt, in gang gezet en teweeggebracht. Nicole kende alle verhalen natuurlijk al, maar Menno wilde dat ik ze nog van hemzelf hoorde. Bovendien namen we de gesprekken op, die gebruikten we later als fundament voor het boek. Want niemand kon het zo verwoorden als Menno zelf.

BRILJANT PLAN
Nadat Menno op 8 juli 2014 overleed hebben we eerst een vierde serie Buch in de bajes gemaakt, in Rotterdam. Over de prestatie die Nicole daarmee neerzette heb ik eerder in dit blog mijn bewondering uitgesproken. De serie was nog maar net af of we zaten met z’n tweeën een paar dagen in een boerderijtje in Twente om te bedenken hoe we dit boek gingen schrijven en wat de structuur moest worden. Want gewoon chronologisch van begin tot eind, dat was ons te voorspelbaar. Het was inmiddels april en de deadline voor het manuscript was 1 augustus, als we onze gewenste release in november nog wilden halen. Krap vier maanden hadden we, voor 100.000 woorden.
We verzonnen een briljant plan: we gaan gewoon beginnen en dan zien we wel hoe het loopt.
We pakten allebei een fase van zijn leven en gingen maar gewoon schrijven. We openden een Dropbox-account waar we alles in kieperden en van elkaar lazen, en dat groeide en groeide. We maakten een lijst van mensen uit Menno’s leven en spraken of mailden met hen. Ik las, keek en beluisterde alles wat er over hem te vinden was, en Nicole tikte alles op wat ze zich kon herinneren (en dat was veel!): één grote stream of consciousness waarin ze ongelooflijk eerlijk en open was, zo eerlijk dat het af en toe pijn deed. Ze was bereid alles te geven voor het beste resultaat, en Maarten Boers, de redacteur, en ik hebben hier en daar grenzen gesuggereerd en gezegd: dit is zo persoonlijk, dit hoef je niet met de hele wereld te delen.
Nicoles schrijf- annex rouwproces hebben we een plek in het boek gegeven door elk hoofdstuk te beginnen met een tekst vanuit haar perspectief, over hoe zij het schrijven van de biografie van haar grote liefde beleefde, wat het met haar deed.

DIT ERIN, DAT ERUIT
Tijdens het schrijven gebruikten we steeds termen uit de tv-wereld: we hadden het over voor- en eindmontages, over ruw materiaal en over lassen, voice-overs, inserts en flashbacks. Onze taal. Op 8 juli was Menno een jaar dood en wilde Nicole ver weg zijn: ze ging twee weken veedrijven in de Verenigde Staten. En terwijl zij koeien naar hun bestemming dreef, probeerde ik hetzelfde te doen met de tienduizenden woorden die we op papier hadden gesmeten. Ik deed, in onze termen, een eerste eindmontage van het boek. Terug in Nederland heeft Nicole met een op de prairie frisgewaaide blik die eerste versie van het boek weer door de mangel gehaald en zo tikten we het manuscript heen en weer en kreeg het steeds meer zijn definitieve vorm, mede dankzij de waardevolle input van Maarten, die met een onafhankelijke visie de vorderingen vanaf de zijlijn gadesloeg en af en toe riep: dit erin, dat eruit. Waar we niet altijd naar luisterden natuurlijk…
Uiteindelijk hebben we op een heerlijk warme zomerdag op het strand van Zandvoort, met onze laptops op ligbedjes, het hele manuscript nog één keer doorlopen en toen hebben we het ingeleverd. Op 1 augustus. Het was een intens, heftig proces, vooral voor Nicole. Een rollercoaster van emoties, zoals de titel van een van de hoofdstukken luidt. Maar we hadden het gehaald.
Vervolgens gingen er nog een paar correctierondes overheen, de gebruikelijke finetuning. Nu ligt het bij de drukker en is het persbericht eruit. De hele wereld mag nu weten, móet nu weten, wat we tot het definitief af was stil hebben gehouden: op 24 november verschijnt Buch, de biografie van de beroemde en beruchte tv-maker, ondernemer en levenskunstenaar Menno Buch, geschreven door zijn weduwe Nicole Buch en zijn eindredacteur Edwin Gitsels. Een schitterende kroon op onze tienjarige samenwerking die we deze maand toevallig ook vieren.

Nu maar hopen dat iedereen net zo geniet van het lezen als wij hebben genoten van het schrijven…

BUCH door Nicole Buch en Edwin Gitsels verschijnt op 24 november 2015 bij Uitgeverij Nieuw-Amsterdam.
Nu al hier te reserveren!